Chronische moeheid en CVS bij je kind: niet zomaar moe

Je kent het vast: je puber is ‘s avonds nauwelijks in bed te krijgen en ‘s ochtends niet vooruit te branden. En het beeld van je kind hangend op de bank of in bed zal je vast ook bekend voorkomen. Volle agenda’s een druk sociaal leven en een lijf waarin van alles verandert, maken dat moeheid bij pubers en jongvolwassenen vaak voorkomt. Het hoort er ‘gewoon’ bij. Een weekend of vakantie bijkomen en ze kunnen weer verder.

Maar wat nu als die vermoeidheid lang duurt, heftig is, niet overgaat? En je kind daardoor niet elke dag die dingen kan doen die voor hem belangrijk kan zijn? Dan kan sprake zijn van (onverklaarbare) chronische moeheid of het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS).

Als je kind maar moe blijft kan dit grote impact hebben. Wacht niet onnodig lang met het vragen van hulp. Dat kan veel ellende besparen!

De meeste pubers en jongvolwassenen zijn ‘gewoon’ moe, niet chronisch moe 

Vermoeidheid na intensief sporten, een flinke mentale inspanning of een avond lekker doorfeesten kennen we allemaal. Even rustig aan en de tijd nemen om bij te komen zijn dan voldoende om de batterij weer op te laden.

Bij jongeren zorgt een verandering in bioritme dat het ‘slaapstofje’ melatonine pas later op de avond wordt aangemaakt. Je kind wordt daardoor ook pas later moe. Bovendien spelen sociale en sportactiviteiten zich steeds meer in de avond af. En dat terwijl school ‘s ochtends nog steeds op tijd begint. 
Een puber heeft gemiddeld 9,2 uur slaap nodig per nacht. Er zijn er maar weinig die dat halen. Slaaptekort is dus een bekend fenomeen onder middelbaar scholieren. Uitslapen in het weekend of in de vakantie en het slaapgebrek is weer grotendeels ingelopen. Tot zo ver niets wat chronische moeheid zou zijn. 

Wat is als er meer aan de hand is dan ‘pubermoeheid’?
 

Chronische moeheid symptoom 1)
Dagelijkse dingen kosten veel moeite

Chronische moeheid symptoom 3)
Van alles proberen en geen grip hebben

Jongeren en jongvolwassenen die langdurig moe zijn of last hebben van steeds terugkerende extreme vermoeidheid ervaren hun moeheid als iets waar ze nauwelijks of geen grip op hebben. Wat ze ook doen, het heeft vaak niet het gewenste effect. En dat is op zijn zachtst gezegd super frustrerend.

 Twijfel je of sprake is van CVS en heb je na het lezen van ons blog daarover nog vragen? Neem dan contact met ons op.

Chronische moeheid/CVS bij pubers en jongvolwassenen 

CVS is de afkorting van Chronisch VermoeidheidsSyndroom. Om de diagnose te kunnen stellen moet voldaan worden aan een aantal criteria (Fukuda et al., 1994, Reeves et al., 2003).

CVS Hoofdcriteria

Je kind heeft last van CVS als:

1. de vermoeidheid minstens zes maanden continu aanwezig is of steeds terugkomt
2. de moeheid niet komt door voortdurende (lichamelijks of mentale) inspanning of overbelasting
3. de vermoeidheidsklachten niet duidelijk minder worden door rust
4. de vermoeidheid ervoor zorgt dat je kind dagelijkse activiteiten, school, sport, hobby’s, een bijbaantje en afspreken met vrienden niet meer kan doen op de manier zoals hij/zij gewend was of zelfs veel minder of helemaal niet meer doet

CVS nevencriteria

1. verminderd kortetermijngeheugen, verminderde concentratie
2. keelpijn
3. spierpijn
4. gewrichtspijn zonder zwelling of roodheid
5. gevoelige lymfeklieren in je oksel
6. hoofdpijn
7. slaap waarvan je puber niet uitrust
8. gevoel van ziekzijn dat langer dan 24 uur aanhoudt

Chronisch moe en (nog) geen CVS

Bij veel van de pubers en jongvolwassenen met chronische vermoeidheidsklachten kan de diagnose CVS (nog) niet gesteld worden. Dit betekent niet dat je moet afwachten tot de klachten erger worden. Want, hoe erger de vermoeidheid, hoe meer andere klachten. Juist door tijdig een passende behandeling in te zetten kun je vaak erger voorkomen. Over die behandeling straks meer.

Het verschil tussen CVS en ME

Vroeger werd CVS de ziekte ME genoemd. ME staat voor Myalgische Encephalomyelitus. Er werd namelijk gedacht dat de chronische vermoeidheid werd veroorzaakt door een ontsteking. Die ontsteking kon echter niet worden aangetoond als oorzaak. Daarom wordt nu chronisch vermoeidheidssyndroom gebruikt. CVS zegt niets over een oorzaak. Het is een beschrijving van de symptomen.

Hoeveel jongeren hebben chronische moeheid of CVS?

Veel middelbaar scholieren voelen zich moe. Maar weinigen gaan er mee naar een dokter. Dat maakt het lastig om te bepalen hoe vaak het voorkomt. Onder jongere tieners komt chronische moeheid weer vaker voor dan onder oudere tieners. In een onderzoek van Wolbeek ea. gaf 34% van de tieners aan zich in de voorgaande maand ‘veel meer vermoeid dan gebruikelijk’ te voelen. In een ander onderzoek van Wolbeek ea. kwam chronische moeheid voor bij één op de vijf meisjes en één op de vijftien jongens. Het chronisch vermoeidheidssyndroom komt veel minder vaak voor. In Nederland zijn er naar schatting 2000 jongeren met CVS.  

De impact van chronische vermoeidheid en CVS op pubers en jongvolwassene

1: Schooluitval 

Dat de gevolgen voor het dagelijks leven van jongeren groot kunnen zijn laat zich raden. Niet of onregelmatig naar school gaan komt vaak voor. Soms lukt het nog wel om huiswerk te doen, maar vaak ook niet. Hierdoor blijft je kind niet alleen moeilijk aangehaakt op school. Ook mist hij of zij een groot deel van wat hun leeftijdsgenoten dagelijks op school meemaken.

2: Beperkt sociaal leven 

Ook het sociale leven van je puber wordt vaak drastisch ingeperkt. Afspreken met vrienden, naar een feestje lukken soms of helemaal niet. En dat terwijl in deze levensfase het contact met leeftijdsgenoten zo belangrijk is.

3: Minder sporten en bewegen 

Sporten is niet meer vanzelfsprekend. Sterker nog, door de extreme vermoeidheid kan je puber al als een berg opzien tegen gewone dingen als traplopen, fietsen en wandelen. Alleen al door die dagelijkse activiteiten kan je kind zich vaak al uitgeput voelen. 

4: Neerwaartse spiraal of vicieuze cirkel 

Je kind zal ervaren dat het steeds minder kan en zich mogelijk steeds meer buitengesloten voelen. Of probeert juist alle overgebleven energie in te zetten voor school en/of sociale contacten waardoor het er daarna regelmatig helemaal af ligt. Hoge pieken, diepe dalen.

Al met al geen positief plaatje en voor jou als ouder vast ook heel pittig om te zien en te ervaren. Vraag hulp!

Onderzoek en diagnose bij chronische moeheid

Er bestaat geen test voor CVS en ook geen medicatie. Vaak zullen verschillende tests (bloed en urine) en lichamelijk onderzoek gedaan worden om eventuele ziekten of aandoeningen als oorzaak uit te sluiten. Ook zal een arts luisteren naar jullie verhaal en allerlei aanvullende vragen stellen om alles wat te maken kan hebben met de vermoeidheid in kaart te brengen.

Het is belangrijk om een zo compleet mogelijk plaatje te krijgen van de dingen die een rol spelen in het chronisch vermoeidheidsverhaal van je kind. Uit dat verhaal kunnen aangrijpingspunten naar voren komen die van belang zijn om de vicieuze cirkel te doorbreken en het startpunt vormen van behandeling. 
Als er niks uit de onderzoeken komt en je kind al langer dan zes maanden klachten heeft kan de diagnose CVS gesteld worden.
 

Chronische vermoeidheid je hele leven lang

Dat er geen medische oorzaak gevonden is, betekent niet dat de vermoeidheid nooit meer over gaat. Met een passende behandeling kun je de vicieuze cirkel of de neerwaartse spiraal doorbreken. 

En als de diagnose CVS niet gesteld kan worden, omdat niet alle benodigde vinkjes daarvoor kunnen worden aangekruist, betekent het niet dat je moet afwachten tot de klachten erger worden en/of er nog meer klachten bijkomen. Juist door tijdig een passende behandeling in te zetten kun je vaak erger voorkomen. 

De term ‘chronisch’ is dan ook misleidend. Het zegt iets over de duur van de bestaande vermoeidheid(sklachten) en niet dat het voor altijd is.

Wil je de juiste begeleiding om erger te voorkomen? Doe dan een online intake. Zo kunnen we samen bekijken hoe we de vicieuze cirkel kunnen doorbreken. 

Coaching voor gezinnen met een puber met langdurige vermoeidheid/CVS

In het coachingstraject begeleiden we zowel ouders als kind. Op basis van jullie verhaal en ons onderzoek ontdekken we wat er nodig is om de situatie te veranderen. Zo ontstaat een persoonlijk en op maat gemaakt plan. Jullie krijgen passende tools waarmee jullie zelf aan de slag kunnen. Zo bieden we met de FamilyToolbox een compleet pakket waardoor je kind weer vol energie kan meedoen met wat voor hem of haar belangrijk is.
 

Oudercoaching 

Binnen de FamilyToolbox ga je als ouder aan de slag met: 

1. het pijn- of vermoeidheidsverhaal van je kind zodat je weet wat er aan de hand is en wat je kunt doen om die situatie te veranderen.
2. praktische tools om te ontdekken wat je kind van jou als ouder nodig heeft op weg naar gezondheid en waarmee je het herstel van je kind op een passende manier kunt ondersteunen 
3. het gezinssysteem en hoe je kind optimaal zijn plek in kan nemen waardoor er weer rust ontstaat binnen het gezin 
4. hoe je in plaats van ‘hulpverlener’ echt ouder kunt blijven als je kind last heeft van langdurige pijn of vermoeidheid want juist dan voelt je kind zich het meest gesteund 

Coaching van jongeren

Als kind ga je in de FamilyToolbox aan de slag met:

1.  jouw vermoeidheidsverhaal zodat je begrijpt hoe jouw vermoeidheid in elkaar zit
2. mindset omdat je door anders te denken ook anders kunt doen
3. je energiebalans zodat je energie overhoudt voor de dingen die belangrijk voor je zijn
4. kracht en conditie omdat een fit en sterk lijf alles wat je doet zoveel gemakkelijker maakt
5. ademhaling omdat je door ontspannen en slimmer te trainen sneller herstelt
6. gevoelens en emoties zodat je je rustig en stevig kunt voelen
7. je lijf zodat je lichaamssignalen sneller herkent en eerder kunt schakelen op wat jij nodig hebt
8. ontspanning en slapen, want dat zijn jouw grootste energizers.

De eerste stap naar de Family Toolbox is de Gouden Puzzel. Een online intake van 45 minuten met ouders en kind waarin je zicht op het complete plaatje en wat nodig is voor verandering. 

7 tips voor grip op chronische vermoeidheid 

Om de vicieuze cirkel of neerwaartse spiraal te doorbreken kunnen jullie zelf al een aantal dingen doen: 

1. Kies vaste tijden voor het naar bed gaan en opstaan, ook in het weekend. Dit bevordert het herstel.
2. Kijk met je kind naar een andere invulling van de avond dan online. Juist door offline-activiteiten te doen waar je blij van wordt, kom je al meer in de SLUIMER-MODUS en dat beïnvloedt je slaap positief.
3. Laat je kind de dagelijkse dingen die het zelf kan zoveel mogelijk zelf doen. Dat geeft vertrouwen.
4. Hou ook op dagen dat het goed gaat de rem er een beetje op door je kind dan niet aan alles te laten meedoen. Zo blijft er energie over voor de dagen daarna.
5. Maak een week- en dagplanning met dingen die moeten en energie kosten én dingen die juist energie opleveren. Zo kan je kind tussendoor opladen en voorkomt je een lege batterij.
6. Stimuleer je kind om samen met een vriend of vriendin naar buiten te gaan, ook al is het maar 15 minuten. Buiten bewegen maakt dat je lekkerder in je vel zit en je lijf gemakkelijker in beweging blijft.
7. Bekijk samen met welke vrienden of vriendinnen je kind live kan afspreken in plaats van online. Samen leuke dingen doen zorgt voor de aanmaak van ‘happy hormones’. En die kan je kind goed gebruiken.

Blijf je ondanks alles wat je geprobeerd hebt toch vastlopen? Boek dan de Gouden Puzzel. In onze online intake brengen we samen met jou in je kind in kaart wat er speelt en wat nodig is voor verandering. Zo zetten jullie de eerste stap naar een duurzaam herstel van de gezondheid van je kind.